Guru Ka Langar

ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਗੁਰੂ ਦਾ ਲੰਗਰ – ਇਤਿਹਾਸ

ਗੁਰੂ ਦਾ ਲੰਗਰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ “ਕਿਰਤ ਕਰੋ, ਨਾਮ ਜਪੋ, ਵੰਡ ਛਕੋ” ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਦਿੱਤਾ। “ਵੰਡ ਛਕੋ” ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਹੀ ਲੰਗਰ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਜਨਮੀ।

ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਿਕਾਸ

1. ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ (1469–1539)

   • ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਬਿਠਾ ਕੇ ਭੋਜਨ ਕਰਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।

   • ਇਸ ਦਾ ਮੰਤਵ ਸੀ ਕਿ ਕੋਈ ਉੱਚ-ਨੀਵਾਂ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਸਭ ਬਰਾਬਰ ਹਨ।

2. ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ (1504–1552)

   • ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰਥਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ।

   • ਮੱਤਾਂ ਨੂੰ ਲੰਗਰ ਰਾਹੀਂ ਸਮਾਨਤਾ ਤੇ ਸੇਵਾ ਸਿਖਾਈ।

3. ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ (1479–1574)

   • ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਲੰਗਰ ਇਕ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਥਾ ਬਣ ਗਿਆ।

   • ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ, ਚਾਹੇ ਰਾਜਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਗਰੀਬ, ਗੁਰੂ ਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੰਗਰ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਭੋਜਨ ਕਰਦਾ ਸੀ – ਇਸਨੂੰ “ਪੰਗਤ” ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

   • ਮਾਤਾ ਖੀਵੀ ਜੀ (ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਪਤਨੀ) ਨੇ ਲੰਗਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।

4. ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਲੰਗਰ

   • ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਹੋਇਆ, ਤਦੋਂ ਹੀ ਇਥੇ ਲੰਗਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ।

   • ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦਾ ਲੰਗਰ ਲੱਖਾਂ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਭੇਦਭਾਵ ਦੇ ਭੋਜਨ ਕਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਗੁਰੂ ਦੇ ਲੰਗਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਿਧਾਂਤ

• ਸਮਾਨਤਾ – ਜਾਤ-ਪਾਤ, ਧਰਮ ਜਾਂ ਰੰਗ ਦੇ ਭੇਦ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸਭ ਇਕੱਠੇ ਬੈਠ ਕੇ ਭੋਜਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।

• ਨਿਸ਼ਕਾਮ ਸੇਵਾ – ਲੰਗਰ ਵਿੱਚ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਭੋਜਨ ਪਰੋਸਣ ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਨਿਸ਼ਕਾਮ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

• ਵੰਡ ਛਕਣਾ – ਆਪਣੇ ਧਨ ਤੇ ਕਮਾਈ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਹਿੱਸਾ ਲੰਗਰ ਲਈ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨਾ।

ਅੱਜ ਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦਾ ਗੁਰੂ ਕਾ ਲੰਗਰ

• ਹਰ ਰੋਜ਼ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਇਥੇ ਲੰਗਰ ਛਕਦੇ ਹਨ।

• ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਫ੍ਰੀ ਕਿਚਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

• ਰੋਟੀ, ਦਾਲ, ਸਬਜ਼ੀ, ਕੜੀ, ਖੀਰ ਆਦਿ ਬਰਾਬਰੀ ਨਾਲ ਸਭ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।

👉 ਸਾਰ: ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦਾ ਗੁਰੂ ਦਾ ਲੰਗਰ ਸਿਰਫ ਭੋਜਨ ਦੀ ਸੇਵਾ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਇਕਤਾ, ਭਰਾਤ੍ਰਿਤਾ, ਸਮਾਨਤਾ ਤੇ ਸੇਵਾ ਦਾ ਜੀਵੰਤ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ।

---

ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸਦਾ ਟਾਈਮਲਾਈਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ (ਸਾਲਾਂ ਅਨੁਸਾਰ) ਇਕ ਛੋਟੀ ਸਾਰਾਂਸ਼-ਸ਼ੈਲੀ ਵਿਚ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕਰ ਦਿਆਂ?

Learn More

Kirtan

There is a continuous singing of Gurbani Kirtan (hymns) at Sri Darbar Sahib Amritsar (The Golden Temple Amritsar) from the opening of its portals (doors) to their closing. Some minor changes are effected in the summer and winter months. After the departure of the Palki Sahib (palanquin) carrying Guru Granth Sahib to The Akal Takhat Sahib, the devotees, accompanied by the Guru Granth Sahib staff, clean the Sri Darbar Sahib for one hour.

During this process these devotees sing the Gurbani Kirtan in melodious and devotional tones. After purifying the precincts, the rugs are spread, on which the Peera Sahib (a small cot) is placed to install the Guru Granth Sahib in the early morning. At the completion of the Ardas (Sikh Prayer), Karah Prasad (holy offering) is distributed among the devotees.

At Akal Takht, after the Rehras (Evening Scripture) the weapons belonging to Guru Sahib (Sikh Masters) and Martyr Sikhs are displayed at about 8.00 p.m.

Learn More